ایرج میرزا در سال 1252 یا 1253 شمسی در تبریز دیده به جهان گشود. شاعر اشراف‌زاده‌ی قجری که مشروطه‌خواه شد. از نوادگان فتحعلی‌شاه که دوره‌ای مداح و درباری بود و دوره‌ای برای آزادی وطن سرود. در این یادداشت از اشعار ایرج میرزا گفتیم و به زندگینامه او نگاهی انداختیم.
ایرج در خانواده‌ای علاقمند به علم و ادب پرورش یافت. پدرش غلام‌حسین‌میرزا شاعر دربار مظفرالدین شاه و ملقب به صدرالشعرا بود که کوشید محیطی مساعد علم‌اندوزی برایش فراهم آورد. ایرج میرزا علاوه بر فارسی، زبان‌های عربی، ترکی، فرانسه و روسی را نیز می‌دانست. میرزا نصر‌الله بهار شروانی و میرزا محمدتقی عارف اصفهانی ادبیاتش آموختند. زبان فرانسه را ابتدا در مدرسه‌ی دارالفنون تبریز و سپس نزد موسیو لامبر فرا گرفت. مقدمات عربی را نیز در مدرسه‌ی دارالفنون و فلسفه، منطق، معانی و بیان را در حوزه‌ی درس آشتیانی‌های مقیم تبریز خواند. او در خطاطی نیز مهارت داشت.
ایرج میرزا خیلی زود و در سن شانزده‌سالگی ازدواج کرد و خیلی زود، کمتر از سه‌سال پس از ازدواج، همسرش را از دست داد. دقیقا همان سالی که پدرش درگذشت. حالا او باید از عهده‌ی این داغ‌های جگرسوز و اداره‌ی امور خانواده با هم برمی‌آمد. او پس از مرگ پدرش و در زمان ولایت‌عهدی مظفرالدین‌شاه به خدمت دربار درآمد. سرودن قصاید سلام و خوش‌آمدگویی و توصیف مراسم جشن و سرور در شعر از جمله کارهایی بود که ایرج‌میرزا در این دوره از حیاتش به عهده گرفت. ظاهرا مدیحه‌سرایی و پیشه‌ی درباری آن‌چنان با طبع او سازگار نبود؛ این شد که به مشاغل دیگری رو‌ی آورد. ایرج میرزا دوره‌ای منشی امین‌الدوله پیشکار آذربایجان شد و هنگامی که امین‌الدوله در ردای صدراعظمی، به تهران رفت با او همراه شد. معاونت مدرسه‌ی مظفری و نیابت رئیس معارف و دارالفنون تبریز، کار در دارالانشاء تبریز در زمان پیشکاری حسین علیخان نظام‌السلطنه و ریاست اتاق تجارت در همان دوره، اشتغال در اداره کل گمرکات کرمانشاهان، ریاست صندوق مالیه و گمرک کردستان، از جمله مشاغلی هستند که ایرج آزمود.
پس از اختلافی که ایرج میرزا با بلژیکی‌ها در گمرک پیدا کرد به تهران بازگشت. در همان روزهایی که التهاب‌های منجر به انقلاب مشروطه آغاز شده‌بود. اعتراضات و تحصن‌ها شکل گرفت و گروه‌های مختلفی از مردم به آن پیوستند. او نیز به جنبش پیوست و مشروطه‌خواه شد. او که تا آن زمان خود را در قامت شاعری درباری و مدیحه‌سرا نشان داده‌بود، دوره‌ی جدیدی از حیات شاعرانه‌ی خویش را آغاز کرد.
• ثبت دیدگاه
• دیدگاه کاربران